Kadının İnsan Hakları Derneği 30 yaşında: ‘Bir kartopu gibi büyüdükçe büyüdü’

’30 Yıldır Çok Haklıyız’ etkinliğinde Dolphin Drama’nın müzik dinletisinin ardından derneğin kurucularından İpek İlkkaracan ile KİH Genel Koordinatörü Hilal Gençay konuştu. İlkkaracan ve Gençay, derneğin feminist mücadeledeki 30 yıllık yolculuğunu anlattı.

SOKAKLA OFİS ARASINDA: ÜÇ NESİL YAN YANA

İpek İlkkaracan, “Bu derneği kurarken 30 yıla geleceğimizi tahmin etmiyorduk. Öyle bir vizyonumuz yoktu. Şu işi halledelim, şu kampanyayı yapalım, aile içi şiddeti engellemeye yönelik koruma emri yasasını da kabul ettirelim derken 30 yıla ulaştık. Dernek şimdi üçüncü nesil ekibe devroldu, hatta dördüncü nesil geliyor” dedi.

Hilal Gençay ise derneğin amacını “KİH, kadın haklarını çok bütünlüklü bir şekilde ele alıyor. Cinsellikten eğitime, toplumsal cinsiyet eşitliğinden kız çocuklarının haklarına, doğurganlık haklarından siyasete katılıma kadar her alana kadınların özgür ve eşit katılımı için mücadele ediyor. Bu feminist mücadeleyi ve hak bilincini yaygınlaştırmayı kendine amaç ediniyor. Çok temalı çalışmak bizim bir özelliğimiz” sözleriyle anlattı ve şöyle devam etti:

“PROFESYONEL ÇALIŞMANIN KESİŞİMİYİZ”

“Bundan bir yıl önce bir anket yapıp paydaşlarımıza ‘KİH’i nasıl görüyorsunuz?’ diye sormuştuk. Bir cevap çok güzeldi, diyordu ki ‘Sokakla ofis arasında konumlandırıyorum ben KİH’i.’ Gerçekten de biz aktivizmle profesyonel çalışmanın kesişimiyiz.”

Gençay ve İlkkaracan, 30 yıllık süreçte Türkiye’nin 60 ilinde ve KKTC’de dahil 20 bin kadının katılımıyla 22 kadın örgütünün kurulmasına vesile olan Kadının İnsan Hakları Eğitim Programı’nı (KİHEP) da “Bir kartopu misali büyüdükçe büyüdü” diyerek tanımladı.

“28 YILDIR ARALIKSIZ DEVAM ETTİK”

KİH ile dönemin Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK) Genel Müdürü Bülent İlik arasındaki iletişimin kıymetini hatırlatan Pınar İlkkaracan, geçen 30 yılda Türkiye’de cinsiyet eşitliği mücadelesinin dönüm noktalarına da tanıklık ettiklerini söyledi:

“2007-2008’di, dernek temsilcisi olarak SHÇEK’in yeni genel müdürüne hayırlı olsuna gitmiştim. Bana ‘Ben Kadının İnsan Hakları Eğitim Programı eğitimlerinin yapıldığı toplum merkezlerini gezdim dolaştım. Bu, aileyi yıkmaya yönelik bir program mı hocam?’ dedi. Kadının insan haklarıyla aileyi yıkma kavramının bir araya getirilişini ilk duyuşumdu. Sonra programı bu işbirliğiyle uygulamak iyice güçleşti. 2011’de de protokolümüz tek taraflı iptal edildi. Ardından belediyeler, kadın örgütleri ve sivil toplum kuruluşlarıyla yeni işbirlikleri yaparak hiç yılmadan 28 yıldır aralıksız devam ettik.”

Hilal Gençay da Türkiye’nin 2021’de İstanbul Sözleşmesi’nden çekildiğini hatırlattı ve “Ama ne oldu? Bütün Türkiye İstanbul Sözleşmesi’ni öğrendi, sahiplendi. Kadınlar sözleşmenin anlamını sokaklarda haykırdı. Dolayısıyla biz ‘İstanbul Sözleşmesi bizim’ demeye devam ediyoruz” diye konuştu.

Gençay ve İlkkaracan, bu yıl “Kadının İnsan Hakları Yeni Çözümler Derneği” adının “Kadının İnsan Hakları Derneği” olarak değiştirildiğini de dün duyurdu.

Konuşmaların ardından komedyen Pınar Fidan kısa bir stand-up gösterisi yaptı, sanatçılar Yasemin Mori ve Sena Şener konser verdi, drag queen Florence Konstantina Delight da 30. yıl kutlamasına bir sahne şovuyla katıldı.

KADININ İNSAN HAKLARI DERNEĞİ HAKKINDA

Kadının İnsan Hakları Derneği (KİH), Türkiye’de ve dünyada kadının insan haklarını geliştirmek amacıyla 1993’te kuruldu. Hem ulusal hem uluslararası düzeylerde kadınların demokratik, eşitlikçi ve barışçı bir toplum düzeninin kurulması ve korunması sürecine katılımını destekleyen KİH, yıllar içinde yalnız Türkiye’de değil, aynı zamanda tüm dünyada tanınan bir kadın örgütü haline geldi. Kurulduğu günden bu yana Türkiye’de çeşitli yasal reformlara, hak bilincinin yaygınlaşmasına ve kadının insan haklarının hayata geçirilmesine katkıda bulundu.

KİH, çalışmaları ve programlarıyla toplumsal cinsiyet eşitliği ve toplumsal adalet alanlarındaki ilerlemelere yaptığı katkılar nedeniyle 1999’da Uluslararası Kadın Kalkınma Örgütü’nün (AWID) Öncü Çözümler Ödülü’nü aldı. 2007’de Türkiye ve diğer Müslüman ülkelerde yaşayan kadınların insan hakları için yaptığı çalışmalar nedeniyle Gruber Vakfı Uluslararası Kadın Hakları Ödülü’ne değer görüldü. Dernek ayrıca, 2005’ten bu yana Birleşmiş Milletler’in (BM) Ekonomik ve Sosyal Konseyi (ECOSOC) özel STK danışmanlık statüsüne sahip.