Hamas’ın askeri ve siyasi lider kadrosu kimlerden oluşuyor?

Gazze’yi kontrol eden Hamas yöneticilerinin çoğu halk içine çıkmamaya çalışıyor ve İsrail’in suikast girişimlerinden bu şekilde uzak durmayı hedefliyor.

Aşağıdaki profiller Hamas’ın en üst düzey isimleri.

İSMAİL HENİYYE

1980’lerden bu yana hareketin bir parçası olan İsmail Haniye, Hamas’ın lideri olarak kabul görüyor.

İsrail, Haniye’ye 1989 yılındaki ilk Filistin ayaklanması sırasında üç yıl hapis cezası verdi.

1992 yılında hapisten çıkarıldı ve İsrail ile Lübnan arasındaki sahipsiz topraklara sürüldü. Beraberinde birçok Hamas lideri de bulunuyordu.

Sürgün sonrası Gazze’ye geri döndü. 1997 yılında Hamas’ın ruhani liderinin ofisinin yönetimine getirildi ve örgüt içindeki pozisyonunu güçlendirdi.

Haniye 2006 yılında, Hamas’ın seçim zaferi sonrasında, Filistin yönetimi lideri Mahmud Abbas tarafından başbakanlığa getirildi. Ancak bir yıl sonra, El Fetih ile Hamas arasında Gazze’de yaşanan ve bir hafta süren kanlı güç savaşının sonunda görevden alındı.

Haniye görevden almayı “anayasaya aykırı olduğunu” savunarak kabul etmedi. Hükümetinin “Filistin halkına karşı olan ulusal sorumluluklarından vazgeçmeyeceğini” söyleyerek Gazze’yi yönetmeye devam etti.

2017 yılında Hamas’ın siyasi liderliğine getirildi.

2018 yılında ABD Dışişleri Bakanlığı Haniye’yi terörist olarak tanımladı.

61 yaşındaki Haniye son birkaç yıldır Katar’da yaşıyor.

YAHYA SİNVAR

Hamas’ın Gazze Şeridi’ndeki lideri Yahya Sinvar 1962 yılında doğdu.

Sinvar, Hamas’ın iç güvenlik servisi olan Mecid’i kurdu. Bu servis, İsrail ajanı olduğu düşünülen kişilerin ortaya çıkarılması hedefini taşıyor.

61 yaşındaki Sinvar üç kez tutuklandı. 1988 yılındaki son tutuklanması sonrası dört kez müebbet hapis cezasına çarptırıldı.

Hamas tarafından kaçırılan ve dört yıl esir tutulan İsrail askeri  Gilad Şalid karşılığında serbest bırakılan 1027 mahkum arasında o da yer alıyordu.

Sinvar hapis sonrası Hamas’ın lider kadrosunda yeniden yerini aldı ve 2017’de de Gazze içindeki en yüksek siyasi yönetici konumunda getirildi.

ABD 2015 yılında Sinvar’ın ismini ‘uluslararası teröristler’ listesine ekledi.

MUHAMMED DEYİF

Muhammed Deyif, İzzettin Kassam Tugayları olarak bilinen Hamas’ın askeri kolunun lideri.

Filistinler onu ‘Deha’ olarak tanımlıyor, İsrailliler için ise Deyif, “dokuz canlı bir kedi” olarak görülüyor.

İsrail askerlerinin yakalanması hedefleri arasında olan Kassam Tugayları’nın kurulması sonrası 1989 yılında tutuklandı.

Salıverilmesi sonrası İsrail Gazze arasında Hamas savaşçılarının geçişine imkan veren tünellerin inşasına önayak oldu.

Deyif İsrail’in en çok arananlar listesinin başındaki isimlerden biri.

1996 yılındaki otobüs bombalamalarının planlanması ve İsrail askerlerinin infaz emrinin verilmesi ile suçlanıyor.

2000 yılında cezaevine giren Deyif, ikinci Filistin ayaklanmasında hapisten kaçmayı başardı.

O kaçış sonrası arkasında çok az iz bıraktı. Bilinen üç fotoğrafı bulunuyor. Bunlardan biri çok eski, ikincisi maskeli üçüncüsü ise gölgesine ait.

Onu hedef alan suikastlerin en önemlisi 2002’de gerçekleşti ve bu olayda bir gözünü kaybetti.

İsrail’e göre bir elini ve ayağını bu saldırıda kaybetti ve konuşma güçlüğü de yaşıyor.

2014’te yapılan bir suikast girişiminde ise Deyif kurtuldu ama eşi ve iki çocuğu öldürüldü.

MARVAN İSA

“Gölge Adam” olarak bilinen Marvan İsa, Muhammed Deyif’in sağ kolu ve İzzettin Kassam Tugayları’nın iki numaralı ismi.

Hamas’la olan ilişkisi gerekçe gösterilerek ilk Filistin ayaklanmasında beş yıl tutuklu kaldı.

Filistin yönetimi İsa’yı 1997 yılında tutukladı ancak 2000’deki ikinci ayaklanma sonrası serbest bırakıldı.

İsrail’in en çok arananlar listesinde yer alan İsa 2006 yılında bir suikast girişiminden yaralı kurtuldu.

2014 ve 2021 yılındaki Gazze işgallerinde İsrail savaş uçakları iki kez evini bombaladı.

2011 yılına kadar İsa’nın neye benzediği bilinmiyordu. Bu yıl bir rehine takası sırasında çekilen fotoğrafta yer aldı.

İsrail’e yapılan son saldırı dahil operasyonlarda başrollerden birini oynadığına inanılıyor.

HALİD MEŞAL

Batı Şeria’da 1956 yılında doğan Halid Meşal, Hamas’ın kurucularından biri olarak görülüyor.

1997 yılında, o dönem de başbakan olan Binyamin Netanyahu’nun direkt talimatı ile Mossad tarafından Ürdün’deki Meşal’e suikast girişimi yapıldı.

Kanada pasaportları ile Ürdün’e giren Meşal’e yolda yürüdüğü sırada şırınga ile zehir enjekte edildi.

Ürdün yetkilileri suikast girişimini ortaya çıkardı ve iki Mossad ajanını tutukladı.

Dönemin Ürdün Kralı Hüseyin, İsrail Başbakanı’ndan Meşal’e enjekte edilen maddenin panzehrini istedi. O dönem ABD Başkanı olan Bill Clinton’ın baskısı sonrası, Netanyahu ilk etapta reddettiği bu isteği yerine getirdi.

Katar’da yaşayan Meşal, Gazze Şeridi’ni ilk kez 2012’de ziyaret etti. Burada sokağa çıkan Filistinliler tarafından karşılandı.

İsmail Haniye, Meşal’n ardından 2017’de örgütün siyasi liderliğine getirildi. Meşal ise bu atama sonrası Hamas’ın uluslararası girişimlerinin başına getirildi.

MAHMUD ZAHAR

Mahmud Zahar 1945 yılında Gazze’de doğdu. Filistinli bir baba ve Mısırlı bir anneden dünyaya geldi.

Hamas’ın en önde gelenlerinden kabul ediliyor ve hareketin siyasi liderliğindeki tepe isimlerden biri.

Üniversiteye Kahire’de gitti ve sonrasında Gazze’de ve Han Yunus’ta doktor olarak çalıştı. İsrailli yetkililer siyasi pozisyonu nedeniyle onu görevden aldı.

1988 yılında İsrail’de cezaevinde tutulan Zahar, 1992 yılında sahipsiz topraklara sürülen isimler arasında yer aldı.

Hamas’ın Gazze’de kontrolü ele geçirmesi sonrası Haniye hükümetinde dışişleri bakanlığı görevine getirildi.

İsrail, Zahar’ı 2003 yılında evine yapılan bir hava saldırısında öldürmeye çalıştı.

Bu saldırıda o hafif yaralandı ama en büyük oğlu Halid öldürüldü.

Bir diğer oğlu Hossam da 2008 yılında Gazze’ye yapılan bir hava saldırısında öldürüldü.